عنوان رای : وحدت اصحاب دعوی در ایراد اعتبار امر مختومه
- mohamad
- آرای قضایی
عنوان رای : وحدت اصحاب دعوی در ایراد اعتبار امر مختومه
چکیده رای : اگر پس از صدور حکم قطعی از دادگاه، میان طرفین دعوی، دعوای دیگری اقامه شود که در آن، یک نفر دیگر نیز به عنوان خوانده اضافه شود، اصحاب دو دعوی یکسان تلقی نمی شوند و دعوی از این حیث، مشمول اعتبار امر مختومه نیست.
مشخصات رای: شماره دادنامه قطعی : 8609981710500301 تاریخ دادنامه قطعی : 1395/05/24
خلاصه جریان رسیدگی و آرای صادره
به دلالت اوراق پرونده؛ الف: بدواً آقای ع. م. به وکالت از طرف م. ب. به طرفیت آقایان ح. ک. ، ی. الف. ، ورثه مرحوم ق. ج. ش. و م.ع. ج. به خواسته اعتراض به ثبت پلاک … اصلی از بخش سه ثبت گرگان از … فرعی معروف به ی. باغ و ابطال تقاضای ثبت و سند آنان که برابر مواد 147 و 148 قانون ثبت درخواست صدور سند مالکیت نموده اند نسبت به سهم مالکانه خواهان در ارتباط با 2/5 سهم از 105 سهم یک قطعه زمین، طرح دعوی نموده و شعبه هفتم دادگاه عمومی گرگان عهده دار رسیدگی شده است. فروشنده ملک به قدرسهم یاد شده به خواهان (اصیل یعنی م.ح. ب. ) خانم س.ب. م. فرزند سید ر. می باشد که در عین حال خریدار درخصوص ملک ابتیاعی وکیل رسمی وی نیز بوده است دادگاه پس از جری تشریفات قانونی، تشکیل جلسات رسیدگی و استماع اظهارات طرفین و انجام معاینه و تحقیقات محلی و نیز جلب نظر کارشناسی ختم دادرسی را اعلام و بشرح رأی شماره 81/4-80/12/22 برابر استدلالی که بعمل آمده، دعوای خواهان ثابت تشخیص و حکم بر تملیک تمامیت 2/5 سهم مشاع از 105 سهم از سند رسمی …-73/9/2 و اصلاحیه شماره …-77/5/11 با کلیه متعلقات و ملحقات و پرداخت هزینه دادرسی در حق خواهان صادر و رأی حضوری و قابل تجدیدنظرخواهی اعلام شده است ص 116. با تجدیدنظرخواهی از رأی مزبور شعبه هفتم دادگاه تجدیدنظر استان گلستان وارد رسیدگی شده و به شرح دادنامه شماره 7/82/11-81/1/16 با این استدلال که مورد حکم موضوع خواسته نبوده است با ورود اعتراض رأی معترض عنه نقض و پرونده جهت رسیدگی به موضوع خواسته (اعتراض به ثبت) به دادگاه بدوی اعاده شده است ص 125. پس از وصول پرونده دادگاه بدوی (شعبه هفتم حقوقی گرگان) وارد رسیدگی شده و سرانجام بشرح دادنامه شمارۀ 82/458-82/3/26 با ورود و پذیرش اعتراض به ثبت از ناحیه خواهان حکم بر بطلان تقاضای ثبت و سند خواندگان نسبت به سهم مورد مالکیت خواهان و تأدیه هزینه دادرسی بالسویه صادر گردیده (ص 133) و رأی مرقوم بموجب دادنامه شماره 82/7/1235-82/11/30 صادره از شعبه هفتم دادگاه تجدیدنظر استان گلستان با رد اعتراض تأیید و قطعیت یافته است ص 141. رأی مزبور بشرح رأی اصلاحی شماره 7/457-84-84/5/1 از حیث میزان مساحت زمین از 6700 مترمربع به 7637 مترمربع اصلاح شده است ص 151. نسبت به رأی اخیر در اجرای ماده 18 اصلاحی سابق تجدیدنظرخواهی شده که به شعبه هشتم تشخیص دیوان عالی کشور محول و شعبه محترم یاد شده به شرح دادنامه شمارۀ 1273/85 ش 8 ت- 85/5/2 رأی معترض عنه را واجد اشتباه و خلاف بیّن نشناخته و قرار رد درخواست تجدیدنظرخواهان صادر شده است ص 161. ب- در پرونده دیگری به کلاسه 5/84/14 ح آقایان حاج ح. ک. ، ی. الف. و م.ع. ج. و غیره دادخواستی به طرفیت آقای م. ح. ب. و خانم س.ب. م. به خواسته: «اعلام بی اعتباری معاملۀ بیع واقع شده بین خواندگان و درخواست صدور حکم بر ابطال آن و لغو اثر از سند رسمی شماره …- 73/9/2 تنظیمی در دفتر اسناد رسمی شماره 8 حوزه ثبتی گرگان و نیز ابطال سند اصلاحی شماره …-76/6/29 همان دفترخانه به علت معامله فضولی و فروش مال غیر به انضمام خسارات دادرسی…»; تقدیم و شعبه پنجم دادگاه عمومی گرگان عهده دار رسیدگی شده و پس از جری تشریفات قانونی، تشکیل جلسات دادگاه و استماع اظهارات اصحاب دعوی و وکلای آنان، بررسی وضعیت ثبتی ملک مورد نزاع و ملاحظه دادنامه سابق الصدور که شرح آن گذشت، ختم دادرسی اعلام و به شرح رأی شمارۀ 86/00393-86/3/29، ضمن پاسخ به ایراد اعتبار امر مختومه مطروحه از سوی خوانده ردیف اوّل و وکیل وی، دعوی را ثابت تشخیص و مستنداً به ماده 247 قانون مدنی و ماده 515 قانون آئین دادرسی مدنی حکم بر ابطال معامله منعقده فی مابین خواندگان و لغو اثر از سند رسمی شمارۀ …-77/9/2 تنظیمی در دفترخانه شماره 8 گرگان و ابطال سند اصلاحی شمارۀ …-76/6/29 همان دفترخانه صادر و خواندگان بنحو تساوی به پرداخت مبلغ شانزده هزار و ششصد ریال بابت هزینه دادرسی در حق خواهان محکوم و با تجدیدنظرخواهی آقای م.ح. ب. نسبت به رأی صادره، شعبه پنجم دادگاه تجدیدنظر استان گلستان وارد رسیدگی شده و به شرح رأی شماره 91000280-91/4/3 ایراد وکیل تجدیدنظرخواه به غیرقابل استماع بودن دعوی تجدیدنظرخواندگان در مرحله بدوی به جهت اعتبار امر قضاوت شده و مختومه را وارد دیده و ضمن نقض دادنامه معترض عنه به استناد بند 6 ماده 84 و ماده 89 قانون آئین دادرسی مدنی قرار رد دعوی تجدیدنظرخواندگان در مرحله بدوی صادر شده است. با قطعیت رأی، آقای م.ع. ج. و غیره نسبت به رأی قطعی اخیرالذکر دادخواهی نموده و با انعکاس موضوع به معاونت قضائی قوه قضائیه، قضات محترم کمیسیون شماره پنج و سایر مستشاران به موضوع پرونده ورود پیدا نموده و بنا به استدلالی که بعمل آورده اند، موضوع دعوی ثانوی را از مصادیق امر مختومه ندانسته اند و به اتفاق تجویز اعاده دادرسی را پیشنهاد داده اند که با موافقت ر.م. قوه قضائیه و تجویز اعاده دادرسی پرونده به دیوانعالی کشور ارسال و رسیدگی پس از وصول و ثبت به کلاسه فوق به این شعبه محول شده است. پرونده در نوبت رسیدگی قرار گرفته است. هیأت شعبه در اجرای ماده 477 قانون آئین دادرسی کیفری مصوب 1392 با اصلاحات بعدی در تاریخ بالا تشکیل گردید پس از قرائت گزارش عضوممیز و بررسی اوراق پرونده، مشاوره نموده چنین رأی می دهد:
رأی شعبه دیوان عالی کشور
دادخواهی دادخواه نسبت به رأی قطعی شماره 91000280-1391/4/3 شعبه پنجم دادگاه تجدیدنظر استان گلستان که بموجب آن رأی بدوی به شمارۀ 86/000393-86/3/29 صادره از شعبه پنجم دادگاه عمومی حقوقی گرگان نقض و نسبت به دعوی نخستین به اعتبار امر مختومه و غیرقابل استماع بودن آن قرار رد دعوی صادر شده است و ر.م. قوه قضائیه نسبت به آن ضمن اعلام خلاف بیّن شرع، اعاده دادرسی را تجویز و رسیدگی به این شعبه محول شده است، با توجه به جامع اوراق پرونده و مداقه در دادخواست های اولیه هر دو دعوی موجه و درخور پذیرش است؛ زیرا قطع نظر اینکه اصحاب دعوی در هر دو نزاع یکی نیست و اساساً خانم س.ب. م. در دعوی اعتراض بر ثبت طرف دعوی قرار نگرفته است، از حیث عنوان خواسته نیز دعوای ثانوی اختلاف اساسی با عنوان خواسته در دادخواست قبلی با موضوع اعتراض بر ثبت دارد، به عبارتی در دعوای اولیه موضوع بیع و شرایط صحت و ارکان آن در قبول اعتراض بر ثبت مورد بررسی و رسیدگی همه جانبه قرار نگرفته است درحالی که در دعوی اخیر اساس بیع مبتنی بر اسناد مورد استناد خواهان در دعوی اعتراض بر ثبت مورد خدشه و تعرض واقع شده است به عبارت اخری موضوع خواسته بواقع ادعا به معامله فضولی و یا فروش مال غیر است که هیچگاه مورد ادعا و مورد رسیدگی قرار نگرفته و حقوق اصحاب دعوی بویژه خواهانها ایجاب می کرد که دادگاه تجدیدنظر با ورود به ماهیت امر درخصوص استدلال و رأی دادگاه بدوی با اظهارنظر صریح حکم قضیه را صادر می نمود و صدور قرار رد دعوی انطباقی با موازین قانونی ندارد، بنا به مراتب مستنداً به ماده 477 قانون آئین دادرسی کیفری مصوب 1392 با اصلاحات بعدی و ملاک ماده 353 قانون آئین دادرسی مدنی مصوب 1379، رأی دادخواسته به شماره 910000280-91/4/3 نقض و رسیدگی مجدد جهت ورود به ماهیت اعتراض تجدیدنظرخواه، به شعبه پنجم دادگاه تجدیدنظر استان گلستان ارجاع می گردد. رأی صادره قطعی است.
شعبه چهاردهم دیوانعالی کشور رئیس شعبه: محمدرضا صابر مستشار: نادر خاوندگار